ლეიკოზის დიაგნოზი დამისვეს. რა ვქნა?

ლეიკოზი ერთ-ერთი ონკოლოგიური დაავადებაა. მასზე ხშირად ამბობენ, რომ სისხლის კიბოა, მაგრამ ეს ბოლომდე სწორი არ არის. ლეიკოზის შემთხვევაში ძვლის ტვინის ფუნქცია ირღვევა. რა არის ლეიკოზი? რა იწვევს მას და შესაძლებელია თუ არა პროფილაქტიკური ზომების მიღება?

რა უნდა ვიცოდე ლეიკოზის შესახებ? 

ლეიკოზის იმავე ლეიკემიის (დაავადების მოძველებული სახელწოდება) დროს ძვლის ტვინში სისხლის სხვადასხვა უჯრედის (მაგალითად, ლიმფოციტები ან თრომბოციტები) ნორმალური გამომუშავება წყდება. დროთა განმავლობაში, განუვითარებელი უჯრედების რაოდენობა ძალიან იზრდება, რაც ლეიკოზის სიმპტომს იწვევს. თუ ეს დაავადება მიელობლასტებთან (თრომბოციტების, გრანულოციტებისა და მონოციტების წინამორბედი) არის დაკავშირებული, ლეიკოზს მიელობლასტურს უწოდებენ. იმ შემთხვევაში კი, თუ ის ლიმფობლასტებით (B და T ლიმფოციტების წინამორბედი) არის გამოწვეული, მაშინ ლიმფობლასტურია.  

თითოეული ეს ცვლილება შეიძლება მიმდინარეობდეს როგორც სწრაფად, ასევე - წლების განმავლობაში. პირველ შემთხვევაში მწვავე ლეიკოზთან გვაქვს საქმე, მეორე შემთხვევაში კი - ქრონიკულთან. ორივე სახეობას მძიმე შედეგებამდე მივყავართ. 
დიაგნოზის დასასმელად ექიმები პაციენტს სისხლის რამდენიმე ანალიზს, ძვლის ტვინის ლიმფური კვანძების ბიოფსიას უნიშნავენ. ზოგიერთ შემთხვევაში დამატებითი გამოკვლევებია საჭირო, მათ შორის - გენეტიკური ტესტი. 

ლეიკოზზე ინფორმაციის მოძიება შეგიძლიათ შემდეგ ინგლისურენოვან ვებგვერდებზე: cancer.gov, cancer.org, cancer.net, cancerresearchuk.org, nccn.org/patients, macmillan.org.uk (აქ ტექსტები სხვა ენებზეც არის ნათარგმნი).

რა იწვევს ლეიკოზს? 

ლეიკოზის გამომწვევი მიზეზები 4 ჯგუფად არის დაყოფილი. პირველს მიეკუთვნება ორგანიზმის ინფექციურ-ვირუსული დაზიანება, რომლის ფარგლებშიც, ვირუსის ზემოქმედების შედეგად, ჯანმრთელი უჯრედი შეიძლება ატიპურად გადაიქცეს. მეორე მიზეზი არის გენეტიკური ფაქტორი. მესამე ჯგუფს მიეკუთვნება ქიმიური მინარევების ზემოქმედება, რაც გულისხმობს საყოფაცხოვრებო ქიმიკატებს, სინთეტიკურ ნივთიერებებს და ასევე ციტოსტატიკურ პრეპარატებს, რომლებსაც თვითმკურნალობისთვის იყენებენ. მეოთხე ფაქტორია პირდაპირი რადიაციული ზემოქმედება.

რა სიმპტომები აქვს ლეიკოზს? 

ლეიკოზი მოულოდნელად იწყება. პაციენტს აღენიშნება უმიზეზო საერთო სისუსტე, ქოშინი, თავბრუს ხვევა, გამოხატული ინტოქსიკაცია, მაღალი ტემპერატურა, ლიმფური კვანძების, ღვიძლისა და  ელენთის გადიდება. ლეიკოზის სახეობის მიხედვით სიმპტომები შეიძლება შეიცვალოს.

საჭიროა თუ არა ლეიკოზის დიაგნოზის გადამოწმება? 

აუცილებლია. სხვა ექიმის მოსაზრების მოსმენა აბსოლუტურად მიღებული და ნორმალური პრაქტიკაა. ეს მეთოდი დიაგნოსტირებისა და მკურნალობის ტიპის შერჩევისას შეცდომის რისკს ამცირებს. კარგი ექიმი, რომელსაც ნამდვილად უნდა თქვენი დახმარება, არ გაბრაზდება იმაზე, რომ სხვა სპეციალისტის მოსაზრების მოსმენაც გსურთ. შესაძლოა, მან თავის რომელიმე კოლეგას რეკომენდაცია თავადაც გაუწიოს.

სხვა სპეციალისტის მოსაზრების მოსმენის რამდენიმე ვარიანტი არსებობს. თქვენ შეგიძლიათ ძვლის ტვინის ნიმუში სხვა კლინიკის ლაბორატორიაშიც ჩააბაროთ ან სხვა ექიმთან მიღებაზე ჩაეწეროთ.

როგორ შევარჩიო კლინიკა? 

თქვენ შეგიძლიათ თავად აირჩიოთ სამედიცინო დაწესებულება. ეს შეიძლება იყოს პირველადი დიაგნოსტირების ადგილი ან ის კლინიკა, სადაც თქვენი დიაგნოზი სხვა სპეციალისტთან გადაამოწმეთ. სამედიცინო დაწესებულების შესარჩევად, საჭიროა, პირველ რიგში, ყურადღება გაამახვილოთ ორ რამეზე:

1. როგორი მიდგომა აქვთ მტკიცებულებებზე დაფუძნებული მედიცინისადმი. თუ კლინიკაში მოძველებულ მეთოდებს იყენებენ, იქ მკურნალობა ნამდვილად არ ღირს.

2. აქვთ თუ არ ექიმებს მსგავსი პაციენტების მკურნალობის გამოცდილება. ასეთი მონაცემები თქვენ შეიძლება კლინიკის ვებგვერდზე ვერ ნახოთ, მაგრამ შეგიძლიათ კონსულტაციაზე ექიმს ჰკითხოთ.

 ექიმმა  მითხრა, რომ მკურნალობას აზრი აღარ აქვს. რა ვქნა?  

სამწუხაროდ, ყველა პაციენტის განკურნება შეუძლებელია. თუ ექიმი გეუბნებათ, რომ მკურნალობის ყველა მეთოდი უშედეგოა, უნდა მოისმინოთ მეორე მოსაზრებაც. თუ სხვა სპეციალისტიც იმავეს გაიმეორებს, პალიატიური მომსახურებით უნდა ისარგებლოთ. მსგავს სიტუაციაში ის ყველაზე ადეკვატურია. ასევე შესაძლებელია კლინიკურ კვლევებში მიიღოთ მონაწილეობა.

შესაძლებელია თუ არა ლეიკოზის პროფილაქტიკა? 

ადრეული დიაგნოსტიკა ძალიან მნიშვნელოვანია განსაკუთრებით მძიმე მემკვიდრეობის მქონე ადამიანებისთვის, ასევე იმ პირებისთვის, რომელთა საქმიანობაც ტოქსიკურ და რადიაციულ ნივთიერებებთან არის დაკავშირებული. აუცილებელია ლაბორატორიული დიაგნოსტიკა და იმ ბავშვების კონტროლი, რომელთაც ამ მიმართულებით არასახარბიელი გენეტიკური გამოცდილება აქვთ. ზოგადი პროფილაქტიკისთვის კი აუცილებელია ჯანსაღი ცხოვრების წესი, კვების რაციონალური რეჟიმი, სტრესის გამორიცხვა, ფიზიკური დატვირთვა და ვიტამინების მიღება.