„საკმარის ან არასაკმარის გაფრთხილებაზე შეიძლება ვიდაოთ, მაგრამ პოლიციას კანონი არ დაუღრვევია“

20-21 ივნისის მოვლენებთან დაკავშირებით იკითხებიან პოლიტიკოსები, დაკავებულია 4 პირი და ასევე ბრალდებულია დეპუტატი ნიკა მელია. აქციიდან 24-ე დღეს რა შედეგი აქვს გამოძიებას, რატომ არ იზრდება უფლებამოსილება გადამჭარბებელ სამართალდამცველთა რაოდენობა, რამდენად მყარია გამოძიება ოპოზიციის ლიდერთა ნაწილისთვის ამბოხისა და ჯგუფური ძალადობის ბრალდების წაყენების საქმეში და ისევ და ისევ, რატომ გამოიყენა სპეცდანიშნულების რაზმმა ნარინჯისფერი ტყვიები, ამ თემაზე „ქრონიკის“ წამყვანის, თეა სიჭინავას კითხვებს შინაგან საქმეთა მინისტრის მოადგილე ნათია მეზვრიშვილმა უპასუხა.
 

ნათია მეზვრიშვილი
ფოტო: შსს

პირველ რიგში, საუბარი უნდა დავიწყოთ, ცოტა ხნის წინ პროკურატურის მიერ გამოქვეყნებულ მასალაზე. ეს თქვენი უწყება არ არის, მაგრამ თქვენი უწყებაც ამ ხნის განმავლობაში მუდმივად აქცენტს აკეთებდა იმაზე, თუ რა მოვლენები იყო ნიკა მელიასთან დაკავშირებით, რა მოწოდებები ისმოდა მისგან, შემდეგ უკვე თავად ნიკა მელიამ განაცხადა, რომ გამოქვეყნებულმა ვიდეომასალამ თავდაყირა დააყენა მის წინააღმდეგ არსებული ბრალდება. მოდით, თქვენ დაგვეხმარეთ სიმართლის გარკვევაში, იმიტომ რომ, ჩვენ ცოტა ხნის წინ მოვისმინეთ ოპოზიციის განცხადებაც, რომ მათთვის არაფერი ახალი არ თქმულა და ამით არ მტკიცდება ნიკა მელიას მონაწილეობა სახელმწიფო გადატრიალების საქმეში, პროკურატურა საპირისპიროს ამტკიცებს. რას ამტკიცებს შინაგან საქმეთა სამინისტრო?     

ვფიქრობ, რომ დღეს პროკურატურამ ამ საკითხებთან დაკავშირებით საკმაოდ დეტალურად ისაუბრა. როგორც ჩანს, ეს გახლდათ დაცვის სტრატეგია. მათ წარმოადგინეს დაცვის მხარისთვის ბრალდების მხარის მიერ გადაცემული მტკიცებულების განსხვავებული, მათთვის სასურველი ვერსია. როგორც ჩანს, ეს საზოგადოებისთვის მათთვის სასურველი ვერსიის შესახებ ინფორმაციის მოწოდებას ისახავდა მიზნად. თუმცა, რეალობა არის აბსოლუტურად განსხვავებული და პროკურატურის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში ეს ნათლად ვიხილეთ. რეალობა არის ის, რომ ბატონი ნიკანორ მელიას პარლამენტში შეჭრისკენ მოწოდებებს მოჰყვა კონკრეტული შედეგები: ჯგუფური ძალადობა პოლიციელების მიმართ და პარლამენტში შეჭრის მცდელობა. ამ ყველაფერმა კონკრეტული შედეგები გამოიღო და გასაკვირი არავისთვის არ უნდა იყოს, რომ იმ კონკრეტულ მტკიცებულებებზე დაყრდნობით, რომელიც პროკურატურამ და შინაგან საქმეთა სამინისტრომ მოიპოვეს, დღეს ნიკანორ მელია გახლავთ ბრალდებული. ეს, როგორც ჩანს, არის დაცვის მხარის სტრატეგია, რისი სრული უფლებაც აქვს, თუმცა რეალობა არის აბსოლუტურად განსხვავებული. ეს კადრები პარალელურ რეჟიმში სხვადასხვა ტელევიზიის მეშვეობით საზოგადოებამ ნათლად იხილა და იმედია, რომ დაცვის მხარის ამ მცდარ და არასწორ სტრატეგიასთან დაკავშირებით საზოგადოება სათანადო დასკვნებს გააკეთებს.

23:56 საათი - ეს დაასახელა პროკურატურამ პირველად შინაგან საქმეთა სამინისტროს სპეცდანიშნულების რაზმის მიერ გაზის გამოყენების დროდ. სწორედ ამ დრომდე ხდებოდა იმ იერიშის მოგერიება სამართალდამცველთა მხრიდან, რომელსაც ჩვენ ყველანი ერთად ვხედავდით პირდაპირ ეთერში. მთავარი კითხვაა, თუკი ამის მოგერიება ხდებოდა 23:56 საათამდე, რა მოხდა ისეთი, რომ შემდეგ უკვე პოლიცია იძულებული გახდა ამ მეთოდისთვის მიემართა? პროცესების მეორე ეტაპი დაიწყო 23 საათსა და 56 წუთზე.

ამ შეკითხვაზე რომ პასუხი გაგცეთ, გთხოვთ, რომ მომცეთ იმის შესაძლებლობა, მოვლენები ქრონოლოგიურად აღვწერო, რომ საზოგადოებისთვის ნათელი გახდეს, საერთოდ არ მოხდა იმ ღამეს...

კი, ბატონო...

რატომ არის ბატონი ნიკანორ მელია ბრალდებული, რატომ გვყავს სხვა ბრალდებულები და რატომ გვაქვს ის შედეგები, რაც გვაქვს. რეალურად, 20 ივნისის ღამეს პროტესტი დაიწყო მშვიდობიანად, გარკვეული პერიოდის განმავლობაში მოქალაქეებს ჰქონდათ იმის შესაძლებლობა, რომ მშვიდობიანი შეკრების უფლებით ესარგებლათ. პოლიციამ მათ ამის სრული შესაძლებლობა მისცა. ჩვენი დანაყოფები ადგილზე იმყოფებოდნენ და იცავდნენ საზოგადოებრივ წესრიგს. თუმცა, სამწუხაროდ, გარკვეული პერიოდის გასვლის შემდეგ ცალკეული პოლიტიკოსების მხრიდან მოწოდებებმა, პარლამენტში შეჭრისკენ მოწოდებებს ვგულისხმობ, გამოიწვია ის, რომ ამას შედეგად მოჰყვა ძალადობა. ადგილი ჰქონდა ჯგუფურ ძალადობას, ორგანიზებულ სახეს ატარებდა ეს ყველაფერი. საკმაოდ მასობრივი და მასშტაბური იყო და ამ ყველაფერმა შეიძინა ძალადობრივი ხასიათი. ბოლო დღეების განმავლობაში ამ საკითხთან დაკავშირებით მოვისმინეთ აზრთასხვადასხვაობა. გარკვეული ადამიანები გვეუბნებიან, რომ აქცია თითქოს არ იყო ძალადობრივი და როდესაც შეკრების შეწყვეტა პოლიციამ დაიწყო, ეს ყველაფერი არ იყო ლეგიტიმური. ცოტა არ იყოს, ამგვარი შეფასებები გასაკვირია, განსაკუთრებით იმ ადამიანების მხრიდან, რომლებიც პრეტენზიას აცხადებენ კონსტიტუციისა და „შეკრებებისა და მანიფესტაციების შესახებ“ კანონების ცოდნაზე და ბოლო დღეების განმავლობაში საკმაოდ ამოგლეჯილი, მათთვის სასურველი კონტექსტით და ინტერპრეტაციით, სოციალური ქსელისა და სხვადასხვა მედიასაშუალებების გამოყენებით გვთავაზობენ ცალმხრივ მოსაზრებებს ამ საკითხთან დაკავშირებით. როგორც კონსტიტუციაში, ისე „შეკრებებისა და მანიფესტაციების შესახებ“ კანონში, და ეს ამ ადამიანებმა ძალიან კარგად იციან, შავით თეთრზე წერია, რომ შეკრება, სანამ მშვიდობიანია, მშვიდობიანი შეკრების უფლებას იცავს ეს კანონები, როგორც კი შეკრება გახდება კანონსაწინააღმდეგო და ძალადობრივი, და ეს შეკრება რომ ძალადობრივი გახდა, ეს ჩვენ სხვადასხვა მედიასაშუალებებით ძალიან კარგად ვიხილეთ, ხელისუფლებას არა თუ უფლება აქვს, არამედ ვალდებულია, რომ დაიწყოს შეკრების შეწყვეტა. მათ შორის, შეკრების შეწყვეტის დროს გამოიყენოს „პოლიციის შესახებ“ კანონით და სხვადასხვა ინსტრუქციებით გათვალისწინებული სპეციალური საშუალებები. მათ, შორის ისეთი სპეციალური საშუალებები, როგორიც გახლავთ ცრემლსადენი გაზი, როგორიც გახლავთ წყლის ჭავლი, როგორიც გახლავთ ეგრეთ წოდებული რეზინის ტყვიები, ნუ, კანონმდებლობა ამას ცოტა სხვა სახელით მოიხსენიებს...

რეზინის ტყვიებზე ცოტა მოგვიანებით ვილაპარაკებთ... კი, ვალდებულება აქვს, მაგრამ ასევე ვალდებულება აქვს მოქალაქეების უსაფრთხოებაც დაიცვას პოლიციამ და მიმდინარე პროცესებში, სწორედ ამაზე ბევრი კითხვა არსებობს და ამაზე ცოტა მოგვიანებით...  

ამაზეც ვისაუბრებ...

მანამდე ნიკანორ მელიას საკითხი ამოვწუროთ და შემდეგ გადავიდეთ რეზინის ტყვიების საკითხზე...

რაც შეეხება ამ საკითხს, ის კადრები, რაც გავრცელდა და დრო, რომელზეც თქვენ აპელირებთ, ამის პარალელურად 20 ივნისის ღამეს ადგილი ჰქონდა ჯგუფურ ძალადობას. ანუ, მასობრივი და მასშტაბური ძალადობის, თავდასხმების პროცესი გაუჩერებლად და განუწყვეტლივ მიმდინარეობდა. ამიტომ ახლა აქ საუბარი იმაზე, რომ თითქოს იქ რაღაც მოლაპარაკებების მცდელობები იყო, უბრალოდ აბსურდია. ამას მე არ ვამტკიცებ, ამას ის კადრები ამტკიცებენ და ცხადყოფენ, რომელიც, მათ შორის, თქვენი ტელევიზიით, მათ შორის, სხვა ტელევიზიების, ყველაზე კრიტიკულად განწყობილი ტელევიზიების მეშვეობით გავრცელდა, მათ შორის სოციალურ ქსელში გავრცელდა და საზოგადოებამ ეს ყველაფერი ნათლად იხილა. ანუ, პარალელურ რეჟიმში ძალადობების მთელი რიგი მოქმედებები და მთელი რიგი ეპიზოდები მიმდინარეობდა, შტურმი მიმდინარეობდა ფაქტობრივად პარლამენტზე. ეს ეგზალტირებული, მოძალადე მასა, რა თქმა უნდა, არ ვგულისხმობ ყველას, რადგან კარგად ვიცით, რომ იქ იყვნენ გარკვეული მშვიდობიანი მოქალაქეებიც, რომლებიც სავსებით, ასე ვთქვათ, სამართლიან პროტესტს გამოხატავდნენ, ცდილობდნენ პარლამენტის შენობაში შეჭრას სხვადასხვა საგნების გამოყენებით, რკინის კონსტრუქციების გამოყენებით, წყლით სავსე ბოთლების გამოყენებით, პოლიციელებისთვის წართმეული ფარების გამოყენებით, აღჭურვილობის გამოყენებით. ეს ხომ ფაქტია. ის დრო, რაზეც თქვენ და დაცვის მხარე აპელირებთ, ამის პარალელურად ეს ყველაფერი მიმდინარეობდა, რაზეც ახლა მე ვლაპარაკობ. შესაბამისად, პოლიციას სრული ლეგიტიმური საფუძველი ჰქონდა, რომ გამოეყენებინა სპეციალური საშუალება და პირველი, როგორც ყველამ ნათლად იხილა, მოხდა ცრემლსადენი გაზის გამოყენება. ამიტომ, ამ თემაზე სხვაგვარი ინტერპრეტაციების გაკეთება უბრალოდ არის აბსურდი, კიდევ ერთხელ ვამბობ - საზოგადოებამ ეს ყველაფერი ნათლად იხილა და სწორად უნდა გამოვიტანოთ დასკვნები...

გამოძიებას საკმარისი მტკიცებულებები აქვს სახელმწიფო გადატრიალების ბრალდებასთან დაკავშირებით? ეს კითხვა პირველად არ დასმულა, თქვენ, ალბათ, ბევრჯერ გსმენიათ ამ ხნის განმავლობაში. ჩვენ პრაქტიკა გვაქვს, რომ წინა ხელისუფლების პირობებშიც, ამ ხელისუფლების პირობებშიც, ამ მუხლით გამოძიებები, საქმე დაწყებულა, მაგრამ არცერთი მისულა ბოლომდე. იგივე, მაგალითად, საბურავების საქმესთან დაკავშირებით, შინაგან საქმეთა მინისტრმაც ისაუბრა, რომ გამოძიება აუცილებლად მივიდოდა ბოლომდე. ამიტომ არის კითხვა, არის თუ არა დღეს მყარი მტკიცებულებები, რომ გამოძიება ბოლომდე მივიდეს?

მოდით, ასე ვთქვათ, ეს ცოტა განსხვავებული სიტუაცია გახლავთ. აქ, ალბათ, ყველამ კარგად იხილა, რომ აქ ადგილი არ ჰქონდა უბრალოდ ძალადობისკენ მოწოდებებს, რომელიც თუ ძალადობის განხორციელების რეალურ საფრთხეს ქმნის, სისხლის სამართლის წესით დასჯადია, აქ სახეზე იყო უკვე რეალიზებული ძალადობა, ძალადობის შემდგარი ფაქტი. მას შემდეგ, რაც გამოძიების მიმდინარეობისას მოვიპოვეთ კონკრეტული მტკიცებულებები, გაჩნდა კვალიფიკაციის დამატების აუცილებლობა. ხაზგასმით აღვნიშნავ  - კვალიფიკაცია არ შეცვლილა. გამოძიება მიმდინარეობს როგორც 225-ე მუხლით, რომელიც ჯგუფური ძალადობის ორგანიზებას გულისხმობს, ისე 315-ე მუხლით, რომელიც სახელმწიფოს წინააღმდეგ მიმართული დანაშაულია. დაემატა კვალიფიკაცია. შესაბამისი სამართლებრივი საფუძველი, არსებობდა კონკრეტულ მტკიცებულებებზე დაყრდნობით. ახლა გამოძიება მიმდინარეობს როგორც 225-ე მუხლით, რომელიც ჯგუფური ძალადობის ორგანიზებას გაგრძელდება ამ ორი მუხლით და აბსოლუტურად ყველა მტკიცებულება, რომელსაც ამ საქმის ფარგლებში შინაგან საქმეთა სამინისტრო და პროკურატურა მოიპოვებენ, განიხილება და შეფასდება ამ ორი კვალიფიკაციის ჭრილში, მათ შორის სახელმწიფოს წინააღმდეგ მიმართული დანაშაულის კვალიფიკაციის ჭრილში. იმედი მაქვს, რომ ძალიან მოკლე დროში კონკრეტულ შედეგებს დავდებთ სამართალდამცავი ორგანოები და კონკრეტულ მტკიცებულებებს მოვიპოვებთ, რაც უკვე უფრო მაღალი სტანდარტით მოგვცემს ამ კვალიფიკაციით კონკრეტული ქმედების ჩადენის დადასტურების შესაძლებლობას.

არსებობს მეორე საკითხი - უფლებამოსილების გადამეტებასთან დაკავშირებით. ამ დროისთვის არსებული მონაცემებით, იმ მოვლენებიდან 24-ე დღეა, 10 სამართალდამცველს შეუწყდა უფლებამოსილება, ჩემს ხელთ არსებული ინფორმაციით და ორ მათგანთან დაკავშირებით კი აღიძრა სისხლის სამართლის საქმე. უნდა ვივარაუდოთ, რომ ამით დასრულდა გამოძიება აქციის დაშლისას უფლებამოსილების გადაჭარბების კუთხით, არ იზრდება იმ პირთა წრე, ვინც იმ ღამეს უფლებამოსილებას გადააჭარბა?

ამ კითხვაზე რომ პასუხი გაგცეთ, ცოტა შორიდან დავიწყებ, წეღან შუაში გავწყვიტე, იმიტომ რომ, დიდი მნიშვნელობა აქვს სამართლებრივი შეფასებისთვის ამ ლოგიკური ჯაჭვის აწყობას. ჩვენ ვამბობთ, რომ აქცია თავიდან მშვიდობიანი იყო, შემდეგ ეს აქცია გახდა ძალადობრივი, ამას ვერსად გავექცევით. მე მესმის, რომ გარკვეული ადამიანები ცდილობენ, სიმართლეს თვალი არ გაუსწორონ, მათ შორის, სხვადასხვა პოლიტიკური მოტივაციებიდან გამომდინარე, მაგრამ იმის არაღიარება, რომ აქცია ძალადობრივი იყო, ისეთივე სირცხვილია, ასე ვიტყოდი, როგორც იმის არაღიარება, რომ აქციის შეწყვეტის ღონისძიების მიმდინარეობისას ადგილი ჰქონდა უფლებამოსილების შესაძლო გადამეტების ცალკეულ ფაქტებს, რომელიც სათანადო გამოძიებას საჭიროებს. ამიტომ, ორმაგი სტანდარტები არ უნდა დავუშვათ. არც ჩვენ არ უნდა დავუშვათ და არც იმ ადამიანებმა, რომლებიც უბრალოდ არ აღიარებენ, რომ აქციას, სადაც პოლიციელებს თავს ესხმოდნენ, კორდონიდან იტაცებდნენ, ფარებს სტაცებდნენ, პარლამენტში შეჭრას ცდილობდნენ, სადაც რკინის კონსტრუქციებს პოლიციელებს ურტყამდნენ, კორდონიდან გატაცებულ პოლიციელებს ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებდნენ, აი ამ ფონზე ადამიანები კიდევ აცხადებენ, რომ აქცია ძალადობრივი არ იყო.

ახლა რაც შეეხება სამოხელეო დანაშაულს. ცალსახად და ერთმნიშვნელოვნად მინდა გითხრათ, არასწორი ცნობები ვრცელდება, როგორც ჩანს, ჩვენი ბრალიც არის ეს, საზოგადოებას ინფორმაცია ნათლად, ალბათ, ვერ მივაწოდეთ. სამოხელეო დანაშაულს შინაგან საქმეთა სამინისტრო არ იძიებს და ვერც გამოიძიებს, ეს უბრალოდ ჩვენი მანდატი არ არის. პოლიციელთა მხრიდან ჩადენილ შესაძლო გადაცდომებზე გამოძიებას აწარმოებს საქართველოს გენერალური პროკურატურა. ამასთან დაკავშირებით არაერთი ინფორმაცია გაავრცელა პროკურატურამ. ორ კონკრეტულ ფაქტთან დაკავშირებით ჩვენმა გენერალურმა ინსპექციამ გადააგზავნა შესაბამისი მასალები პროკურატურაში. ჩვენს ინტერესშია, რომ რაც შეიძლება სწრაფად ეს გამოძიება დასრულდეს. რეალურად თუ დადასტურდება შესაბამისი მტკიცებულებითი სტანდარტით, რომ უფლებამოსილების გადამეტების კონკრეტულ შემთხვევებს ჰქონდა ადგილი, ის, რაზეც საზოგადოებას კითხვები აქვს და სამწუხარო ფაქტები ვიხილეთ, მათ შორის მედია საშუალებებით გავრცელებული, რა თქმა უნდა, შესაბამისი შედეგები უნდა დადგეს და ეს, პირველ რიგში, ჩვენ ინტერესშია. პროკურატურასთან ყველანაირად ვთანამშრომლობთ. როგორც ჩემთვის ცნობილია, პოლიციელების დაკითხვები პროკურატურაში უკვე დაწყებულია. არანაირი პრობლემა არ გვაქვს, როგორც კი დაიბარებენ, მინისტრიც, მოადგილეებიც და შესაბამისი ხელმძღვანელობაც გამოკითხვაზე გამოვცხადდებით. დასამალი არაფერი გვაქვს, აბსოლუტურად ყველაფერს, რაც იმ ღამეს მიმდინარეობდა, რაც ამ ყველაფერს წინ უძღოდა, საგამოძიებო ორგანოს, ყველაფერზე პასუხს გავცემთ...

ეს კითხვაც არსებობს, მხოლოდ რიგითი პოლიციელების არა, უშუალოდ უწყების ხელმძღვანელების გამოკითხვაც თუ არის დაგეგმილი და ამას უნდა ველოდოთ თუ არა უახლოეს მომავალში?

ეს კითხვა, ალბათ, პროკურატურას უნდა დაუსვათ, თუმცა ხელმძღვანელების გამოკითხვის გარეშე, მე პირადად, წარმოუდგენლად მიმაჩნია გამოძიების წარმოება. ეს ადამიანები იმ ღამეს იქ იმყოფებოდნენ. ყველა ჩვენგანს შესაბამისი პასუხისმგებლობები გვაკისრია და ამ პასუხისმგებლობას არ გავურბივართ, უბრალოდ ვალდებულები ვართ მივიდეთ საგამოძიებო ორგანოში და ყველა კითხვას პასუხი გავცეთ. შესაბამისად, როგორც კი დაგვიბარებენ, მივალთ.

პირველი, რამაც ყველაზე მეტი აღშფოთება, გულისტკივილი და ფაქტია, რომ ყველაზე სერიოზული დაზიანება მიაყენა აქციის მონაწილეებს, ეს არის ნარინჯისფერი რეზინის ტყვიები, რომელზეც შინაგან საქმეთა მინისტრმა განაცხადა, რომ 2012 წელს არის შეძენილი. დავიწყოთ თანმიმდევრობით, რა მიზნით იყო ეს ტყვიები შეძენილი?            

ამ ტყვიებთან დაკავშირებით იყო ბევრი კითხვის ნიშანი. სამწუხაროა, კიდევ ერთხელ ვამბობ, და ეს მარტო ჩემი პოზიცია არ არის, ეს არის მთლიანად შინაგან საქმეთა სამინისტროს და თითოეული იქ მყოფი პოლიციელის პოზიცია, რომლებიც, სრული პასუხისმგებლობით ვაცხადებ, რომ სხვათა შორის, ამ გულწრფელ პროტესტს ძალიან კარგად ათვითცნობიერებდნენ და იზიარებდნენ და ძალიან სამწუხაროა, რომ ჩვენი მხრიდან სპეციალური საშუალებების გამოყენებას მოჰყვა მოქალაქეების ჯანმრთელობის დაზიანება. თუმცა ერთი რამ უნდა ითქვას ცალსახად, ბევრი მითქმა-მოთქმა იყო, აბსოლუტურად ყველა სპეციალური საშუალება, რაც იმ ღამეს პოლიციამ გამოიყენა, მათ შორის ეს რეზინის ტყვიები, რომლებსაც ზოგი დათვებზე სანადიროდ განკუთვნილ ტყვიებად მოიხსენიებს, ზოგი - მყარი საგნების დასაზიანებლად და ბევრი შეფასება მოვისმინე, კანონმდებლობით ამ ტყვიების გამოყენება გახლავთ დასაშვები. აბსოლუტურად ყველა ის რეზინის ტყვია, რომლის გამოყენებაც იმ ღამეს მოხდა, შინაგან საქმეთა სამინისტროს  აღჭურვაში დიდი ხანია არსებობს. თუ არ ვცდები, 2012 წლის აგვისტოდან და ამის გამოყენება კანონმდებლობით არის დაშვებული. რაც შეეხება კონკრეტულ შემთხვევებს, რა თქმა უნდა, გამორიცხული არაფერია. ამის გამოყენებას აქვს თავისი წესი...

რა წესია ეს? თუ არ ვცდები, მინისტრმა რამდენიმე დღის წინ „ტვ პირველის“ ეთერში განმარტა, რომ დამიზნებით ამ ტყვიების გამოყენება არ შეიძლება. მაშინ, როგორ ავხსნათ, რომ სწორედ ამ ტყვიებით აქვთ ყველაზე მეტი დაზიანება მოქალაქეებს მიღებული?    

გეტყვით... შეიძლება, ცოტა არასასიამოვნოა და მორალურად მძიმეა, რასაც ვამბობ, მაგრამ ზოგადად სპეციალური საშუალებების გამოყენებას ნებისმიერ ქვეყანაში, ყველამ კარგად ვიცით, რომ ევროპის ქვეყნებშიც მიმდინარეობს ასეთ ძალადობრივი აქციები, პოლიცია სპეციალურ საშუალებებს იყენებს და სამწუხაროდ, მოჰყვება-ხოლმე მომიტინგეთა ჯანმრთელობის დაზიანება. სპეციალურ საშუალებებს, მათ შორის ტყვიებს, აქვს თავისი გამოყენების წესი. მაგალითად, ტყვიები, რომელთა  გამოყენებაც მოხდა, ცალსახად, მწარმოებლის მიერ, ღია წყაროებშია ეს ინფორმაცია და შეუძლია ყველამ იხილოს, არალეტალურად არის მიჩნეული და სამართალდაცვითი მიზნებისთვის არის განკუთვნილი თვითონ მწარმოებლის მიერ და ეფექტური სროლის მანძილი გახლავთ 10 მეტრი. რა თქმა უნდა, თუ ვინმემ გამოყენების წესი დაარღვია, ამ ტყვიების გამოყენების დროს, იქ შესაძლოა ვიმსჯელოთ კონკრეტულ დისციპლინურ ან სისხლის სამართლებრივ გადაცდომებზე. თუმცა, აპრიორი ჩვენ იმას ვერ ვიტყვით, რომ ამ ტყვიების გამოყენება ან არ შეიძლებოდა, ან კანონის დარღვევით მოხდა საერთო ჯამში, ან ამისი გამოყენების უფლება პოლიციას არ ჰქონდა. ეს არის ძალიან მარტივი საკითხი. კანონი ამას ითვალისწინებს. თუ სადმე გამოყენების წესის დარღვევა მოხდა, ამაზე გამოძიებას სამოხელეო დანაშაულის ჭრილში პროკურატურა აწარმოებს და პროკურატურამ ეს ყველაფერი უნდა დაადგინოს.

თქვენ ამბობთ, რომ ეს არ არის ლეტალური ტყვიები, მაგრამ ჩვენ გვინახავს აქციების დაშლაც, დარბევაც და გვინახავს რეზინის ტყვიებიც. ეს ტყვია პირველად არის გამოყენებული ჩვენს სინამდვილეში. ხელისუფლება, შინაგან საქმეთა სამინისტრო ხაზს უსვამდა, რომ დასავლეთის ქვეყნებში ეს არის ჩვეულებრივი პრაქტიკა, ასეთი სახის ტყვიებს აქციის დაშლისას იყენებენ. ეს მინდა თქვენ დანამდვილებით მითხრათ, მართლაც ასეა თუ არა და მეორე - თქვენ თქვით, რომ კანონმდებლობით ეს არის გათვალისწინებული, კი ბატონო, მაგრამ კანონებს ვქმნით ადამიანები და ჩვენვე შეგვიძლია შევცვალოთ. ტყვია, რომელიც ასეთ ზიანს იწვევს, ჩვენს ხელთ არის ამაზე გადაწყვეტილების მიღებაც, რომ უარი ვთქვათ ასეთი ტყვიის გამოყენებაზე. დაფიქრებულა თუ არა შინაგან საქმეთა სამინისტრო ამაზე ამ მოვლენების შემდეგ?               

რა თქმა უნდა, ამ მოვლენების შემდეგ ჩვენ ამ საკითხებზე აქტიური დისკუსია დავიწყეთ, მათ შორის საერთაშორისო ექსპერტებთანაც იმისთვის, რომ ზოგადად აქციის შეწყვეტის ღონისძიებები, სპეციალური საშუალებები, ის აღჭურვილობა, რაც გაგვაჩნია აქ, გარკვეულწილად საერთაშორისო თანამედროვე სტანდარტების შესაბამისი მიდგომების დანერგვაზე ხომ არ გვეფიქრა. ეს თემა ახლა ძალიან აქტიურია შინაგან საქმეთა სამინისტროში და დღის წესრიგში დგას.

ცალსახად, აკრძალვას რაც შეეხება, ვმსჯელობთ ამ საკითხზეც, თუმცა ერთი რამ უნდა გვახსოვდეს, რომ ლეტალური და მძიმე შედეგების გამომწვევი შეიძლება აღმოჩნდეს მათ შორის, ცრემლსადენი გაზი, წყლის ჭავლი, რეზინის ხელკეტი, ნებისმიერი სპეციალური საშუალება, რომელსაც კანონის მოთხოვნათა დარღვევით გამოიყენებს პოლიციელი. ხვალ ჩვენ შეიძლება დაგვიდგეს ისეთი... ახლა, რამდენიმე დღის წინ ორი ერთმანეთთან რადიკალურად დაპირისპირებული მომიტინგეები ვიხილეთ. პოლიცია ფაქტობრივად შუაში იდგა და იქ რომ დაპირისპირება უფრო გამწვავებულიყო, არ ვიცი, დღის წესრიგში დადგებოდა თუ არა სპეციალური საშუალებების გამოყენების აუცილებლობა. შეიძლებოდა დამდგარიყო. ჩვენ რომ ხვალ დაგვიდგეს ისეთი აუცილებლობა, რომ სხვა სპეციალურმა საშუალებებმა - ცრემლსადენმა გაზმა, წყალსატყორცმა, წყლის ჭავლმა, ის რაც კანონით არის გათვალისწინებული, ამან უბრალოდ, არსებული სიტუაციის გათვალისწინებით, შედეგი ვერ გამოიღოს, და შედეგი ზოგადად არის ძალადობრივი და კანონსაწინააღმდეგო აქციის შეწყვეტა, უნდა გვქონდეს იმის შესაძლებლობა, რომ აქციის შეწყვეტის ალტერნატიული, შედარებით უფრო ეფექტიანი სპეციალური საშუალებები გამოვიყენოთ. კიდევ ერთხელ ვამბობ, ლეტალური შეიძლება აღმოჩნდეს სხვა სპეციალური საშუალებებიც, ცრემლსადენი გაზი, წყლის ჭავლი. ასე თუ მივუდგებით საკითხს, მაშინ ყველაფერი უნდა ავკრძალოთ და უბრალოდ, პოლიცია, სადაც კრიტიკული აუცილებლობა იქნება, მათ შორის ისეთი აუცილებლობა, რაც აქ დაგვიდგა, როცა პარლამენტს შტურმით იღებდნენ და პოლიცია უბრალოდ 2 საათი თავდაცვით რეჟიმში იმყოფებოდა, ფაქტობრივად შიშველი ხელებით, საკუთარი სიცოცხლის და ჯანმრთელობის რისკის ფასად ცდილობდა კორდონის გარღვევა თავიდან აეცილებინა, უბრალოდ ძალიან მძიმე სიტუაციაში შეიძლება აღმოჩნდეს უსაფრთხოების თვალსაზრისით.

ეს საკითხიც, რომ შიშველი ხელებით მოუწია პოლიციას თავდაცვა. 300-მდე სპეცრაზმელს წაართვეს ფარიო, - განაცხადა შინაგან საქმეთა მინისტრმა. იქნებ დაგვიკონკრეტოთ, ამ 300 ფარს გულისხმობთ უშუალოდ პარლამენტზე შეტევისას, როცა ჩვენ ვხედავდით როგორ იტაცებდნენ სპეცრაზმელებს, თუ მთელი ღამის განმავლობაში? ასევე, თუ ასეთი ზარალი მიადგა სპეცდანიშნულების რაზმს, გამოითქვა ასეთი მოსაზრება, შემთხვევით ხომ არ იყო არაეფექტიანი თავად შინაგან საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენლების ქმედება, როცა ასეთი ზიანი მიიღეს?

პირველ რიგში, ძირითადად ამ ფარების გატაცება, ისევე როგორც პოლიციელების გატაცება კორდონიდან მოხდა უშუალოდ კორდონთან, სადაც პოლიციელები და აგრესიული მომიტინგეები იდგნენ. ეს ერთი, მეორე, არაეფექტურობის ნაწილს რაც შეეხება. ამ საკითხზე მინისტრმაც ისაუბრა და სრულად ვიზიარებ ამ მოსაზრებას, ერთადერთი თუკი რამე, ასე ვთქვათ შეცდომა დავუშვით ჩვენ იმ ღამეს, იყო ის, რომ 2 საათის განმავლობაში პოლიცია რისკის ქვეშ დავაყენეთ და გაცილებით ადრე არ დავიწყეთ სპეციალური საშუალებების გამოყენება, იმიტომ რომ, თავდაცვის ერთადერთი საშუალება - ფარები წაართვეს 300-მდე პოლიციელს. ახლა თქვენ წარმოიდგინეთ, პოლიციელი, რომელსაც პასიური თავდაცვის საშუალებები უჭირავს – რეზინის ხელკეტი და ფარი და მასობრივ ძალადობას აქვს ადგილი კორდონთან, პოლიტიკოსების მოწოდებებით ეს ყველაფერი კიდევ უფრო აქტიურდება და აქტიურდება, დაწოლა კიდევ უფრო ძლიერდება პოლიციაზე და პოლიციას უჭირავს მხოლოდ რეზინის ხელკეტი. ფარები - თავდაცვის ერთადერთი საშუალება კი აღარ აქვს. ახლა ამ პირობებში უბრალოდ წარმოუდგენელია კითხვის ნიშნები რატომ უნდა არსებობდეს იმასთან დაკავშირებით, რომ პოლიციამ გამოიყენა სპეციალური საშუალებები და დაიწყო აქციის შეწყვეტა.

კიდევ ერთი საკითხი ეხება გაფრთხილებას. მინისტრი ამბობდა, რომ ცალკეული კომენტარები გააკეთა ქალაქის მერმა, თავად შინაგან საქმეთა მინისტრმაც. მახსოვს, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტროს ვებგვერდზეც გამოქვეყნდა სპეციალური განცხადებაც, მაგრამ ეს არ იყო გასაგები აქციის მონაწილეებისათვის, რომლებიც იქ იმ წუთებში იყვნენ. როგორ ფიქრობთ, კანონმდებლობის მიხედვით საკმარისია ეს გაფრთხილებები და ხომ არ ფიქრობთ, რომ ამ მხრივაც კანონმდებლობა არის დასახვეწი?

საკმარისია, თუ არასაკმარისია, ეს ცალკე შეფასების საკითხია...

ეს გაფრთხილება რომ მომხდარიყო აქციის უკანა მხარეს მდგომი მოქალაქეები, ალბათ, გაიზიარებდნენ ამ მოწოდებას, მე თეორიულ ვარაუდს ვუშვებ, და შეიძლება დაშლილიყვნენ. ჩვენ ხომ ყველამ ვიცით, რომ აქციის ერთი ნაწილი არ უერთდებოდა იმ, ასე ვთქვათ, შეტევას, რომელსაც ვხედავდით უშუალოდ პარლამენტის კიბეებთან.

მესმის. საკმარისობა-არასაკმარისობის ნაწილში შეიძლება აზრთა სხვადასხვაობა არსებობდეს. რამდენი იურისტიც არის, იმდენი აზრი შეიძლება იყოს ამ საკითხზე, მაგრამ ერთი რამ არის ცალსახად აღსანიშნავი. სამწუხაროა, რომ ამ საკითხთან დაკავშირებით, მათ შორის შესაბამისი ცოდნის მქონე ადამიანების მხრიდან ცალმხრივი ინფორმაცია ვრცელდებოდა ბოლო დღეების განმავლობაში და კარგია, რომ ამის ახსნის შესაძლებლობა მეძლევა.  

კანონი ჩვენ პირდაპირ გვავალდებულებს, როგორც შიდა, ისე საერთაშორისო კანონმდებლობა, მათ შორის ეუთო-ს სტანდარტები და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკა, რომ სპეციალური საშუალებების გამოყენებას წინ გაფრთხილება უნდა უძღოდეს. ასევე, გაფრთხილების შემდეგ მომიტინგეებს, რომლებიც კანონს არღვევენ, უნდა მიეცეთ გონივრული ვადა, ზოგ შემთხვევაში ეს არის 15 წუთი, ზოგ შემთხვევაშ 30 წუთი, იმისთვის რომ, კანონსაწინააღმდეგო ქმედებები შეწყვიტონ.

თუმცა, იგივე კანონმდებლობა, როგორც შიდა, ისე საერთაშორისო სტანდარტები ითვალისწინებს გამონაკლის შემთხვევებს - იქ, სადაც გადაუდებელი აუცილებლობაა, ადგილზე გაფრთხილება არაგონივრულია ან შეუძლებელი შექმნილი სიტუაციიდან გამომდინარე. საკმარისი იყო ეს, თუ - არ იყო, მოდით, შეიძლება დავუშვათ, რომ საკმარისი არ იყო, მაგრამ პოლიცია კანონის ფარგლებში მოქმედებდა. იქ, როცა ერთ მხარეს შიშველი ხელებით პოლიცია იყო და ცოცხალი ჯაჭვით ამ ყველაფერს აკავებდა, ხოლო მეორე მხარეს აგრესიული მომიტინგეების ძალიან დიდი რაოდენობა იყო, პრაქტიკულად ამის გაკეთება [გაფრთხილება] იყო შეუძლებელი. ამის საპირწონედ ჩვენ ავირჩიეთ სხვა გზა. 2 განცხადება გაავრცელა შინაგან საქმეთა სამინისტრომ, აბსოლუტურად ყველა მედიით ეს განცხადება ტრიალებდა. მოვუწოდეთ მომიტინგეებს, შეეწყვიტათ კანონსაწინააღმდეგო ქმედებები და იქვე იყო მითითება, რომ წინააღმდეგ შემთხვევაში პოლიცია შესაბამის ზომებს მიიღებდა. ფაქტობრივად, იძულებული გახდა პოლიცია, რომ ემოქმედა. ამასთან ერთად, მინისტრი ადგილზე იმყოფებოდა აქციაზე. ერთი განცხადება აქციიდან გააკეთა, მეორე განცხადება - უშუალოდ პარლამენტის შენობიდან. ქალაქის მერი გამოვიდა და ანალოგიური შინაარსის მოწოდება გააკეთა. კიდევ ერთხელ ვამბობ, შეგვიძლია საკმარისობა-არასაკმარისობაზე ბევრი ვიდაოთ, მაგრამ კანონი პოლიციას ამ შემთხვევაში არ დაურღვევია და ეს საზოგადოებამ უნდა იცოდეს.

ვიდეო